حرف ربط یا پیوند دو گونه است:
1) پیوندهای وابسته ساز
2) پیوندهای همپایه ساز
همراه با جمله های وابسته به کار می روند؛ به عنوان مثال:
جملۀ پایه یا هسته ß همۀ حضّار یک صدا تصدیق کردند
جملۀ پیرو یا وابسته ساز ß که تخلّصی بس به جاست
پیوندهای وابسته ساز پرکاربرد عبارتند از:
که، چون، تا، اگر، زیرا ، همین که، گرچه، با این که
بین دو جملۀ هم پایه به کار می روند؛ به عنوان مثال:
پیوندهای هم پایه ساز پرکاربرد عبارت اند از:
و، اما، ولی، یا
1) پیوندهای هم پایه ساز جمله مرکب نمی سازند. این نوع حروف ربط جمله های هم پایه را به هم پیوند می دهند.
2) جمله وابسته جمله ای است که حرف وابسته ساز به آن چسبیده است و جز آن جمله هسته؛ به عنوان مثال:
کتابی را خریدم ß جمله هسته
که ß حرف ربط
دوست داشتم ß جمله وابسته
3) در جمله مرکب هیچ یک از دو جمله (هسته و وابسته) جمله مستقل نیستند.
4) جمله وابسته از نظر دستوری جزیی از جمله هسته است.
5) در بسیاری موارد حرف پیوند «که» حذف می شود.
۶) در شعر گاهی حرف پیوند کمی تغییر می کند؛ مانند:
ار (اگر)، ور (و اگر)، کز (که از)، کان (که آن)